Trending
ਆਵੇ ਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ਵਾਲਾ ਭਦੌੜ
ਭਦੌੜ ਵਿੱਚ ਆਵੇ ਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ । ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਜੀਬ ਲੱਗਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਇੱਕ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਾਜਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਕਿਉਂ ਹੈ ? ਇਹ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਦੌੜ ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਗੀਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਸਨ । ਭਦੌੜ ਦੇ ਨੇੜਿਓਂ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਵਗਦਾ ਸੀ । ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ । ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਛੋਟੀ ਇੱਟ ਜਿਸਨੂੰ ‘ ਭਦੌੜੀ ਇੱਟ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਰੀ ਇੱਟ ਭਦੌੜ ਦੇ ਘੁਮਿਆਰਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ । ਜਿੱਥੋਂ ਮਿੱਟੀ ਕੱਢੀ ਉਹ ਥਾਂ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਇੱਟਾਂ ਪਕਾਈਆਂ ਉਹ ਥਾਂ ਉਚੀ ਹੋ ਗਈ । ਨੀਵੇਂ ਥਾਵਾਂ ‘ ਚ ਪਾਣੀ ਖੜਣ ਕਾਰਣ ਛੱਪੜ ਕਹਾਉਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਉਚੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਆਵੇਂ ਦੀ ਸੰਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ – ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਬਾਲੀ – ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਸੀ । ਸਮੇਂ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨੇ ਐਸਾ ਮੋੜਾ ਖਾਧਾ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਛੱਪੜਾਂ ਨੂੰ ਭਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਰੈਣ – ਬਸੇਰੇ ਬਣਾ ਲਏ । ਆਵਿਆਂ ਨੂੰ ਪੱਧਰ ਕਰਕੇ ਉਥੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਭਦੌੜ ਦੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਰੜਕਦਾ ਸੀ ਪਰ ਕੁੱਝ ਕਰਨ ਤੀ ਅਸਮਰਥ ਸਨ । ਸੰਨ 2002 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੋਂਦ ਚ ਆ ਗਈ “ ਉਸਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਉਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸੀ । ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਮਨੀਂ ਵਸ ਗਿਆ ਹੁਣ ਮੌਕਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਵੇ ਤੇ ਛਪੜ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆ ਕੇ ਆਬਾਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣਾ ਧਮਕਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ । ਪਰ ਰਜਵਾੜਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਗਰੂਰ ਤੇ ਰਾਜਸੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖਾਸਾ ਨਹੀਂ ਤਿਆਗਿਆ । ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਸਾਲਾਂ ਬੱਧੀ ਆਪਣੇ ਰੈਣ – ਵਸੇਰੇ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਖੰਗਾਲਿਆ ਤੇ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ । ਉਸ ਜੱਦੋ – ਜਹਿਦਾ ਵਿੱਚ ਟਰੈਕਟਰ ਟੁੱਟੇ , ਮੁਕੱਦਮੇ ਚੱਲੇ , ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੋਏ ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੱਤਣਾ ਵਧੀਆਂ ਆਖਿਰ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਹੀਂ ਮਸਲਾ ਸੁਲਝਾਇਆ ਗਿਆ । ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਕੋਈ ਅੰਦਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਇਹ ਸਬੂਤ ਬਣਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਛੱਪੜ ਤੇ ਆਵੇ ਕਿਸ ਦੇ ਹਨ ? ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣੇ ਇਹ ਛੱਪੜ ਤੇ ਆਵੇ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਗੀ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਰ ?
ਆਵੇ ਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ਵਾਲਾ ਭਦੌੜ
ਭਦੌੜ ਵਿੱਚ ਆਵੇ ਤੇ ਛੱਪੜਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ । ਬਾਹਰੋਂ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਜੀਬ ਲੱਗਦਾ ਹੈ । ਹਰ ਇੱਕ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਇਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਵਾਜਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵੱਧ ਕਿਉਂ ਹੈ ? ਇਹ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਹੀ ਉਸਦੀ ਤਸੱਲੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਦੌੜ ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦੀ ਨਿੱਜੀ ਜਾਗੀਰ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇੱਥੋਂ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਸਨ । ਭਦੌੜ ਦੇ ਨੇੜਿਓਂ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ ਵਗਦਾ ਸੀ । ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਟਾਂ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ । ਇਹ ਸਾਰੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਛੋਟੀ ਇੱਟ ਜਿਸਨੂੰ ‘ ਭਦੌੜੀ ਇੱਟ ਨਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਸਾਰੀ ਇੱਟ ਭਦੌੜ ਦੇ ਘੁਮਿਆਰਾਂ ਨੇ ਇੱਥੇ ਹੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ । ਜਿੱਥੋਂ ਮਿੱਟੀ ਕੱਢੀ ਉਹ ਥਾਂ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਜਿੱਥੇ ਇੱਟਾਂ ਪਕਾਈਆਂ ਉਹ ਥਾਂ ਉਚੀ ਹੋ ਗਈ । ਨੀਵੇਂ ਥਾਵਾਂ ‘ ਚ ਪਾਣੀ ਖੜਣ ਕਾਰਣ ਛੱਪੜ ਕਹਾਉਣ ਲੱਗੇ ਤੇ ਉਚੀ ਥਾਂ ਨੂੰ ਆਵੇਂ ਦੀ ਸੰਗਿਆ ਦਿੱਤੀ ਗਈ । ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ – ਸੰਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਬਾਲੀ – ਵਾਰਸ ਨਹੀਂ ਬਣਦਾ ਸੀ । ਸਮੇਂ ਦੀ ਰਫਤਾਰ ਨੇ ਐਸਾ ਮੋੜਾ ਖਾਧਾ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਛੱਪੜਾਂ ਨੂੰ ਭਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਰੈਣ – ਬਸੇਰੇ ਬਣਾ ਲਏ । ਆਵਿਆਂ ਨੂੰ ਪੱਧਰ ਕਰਕੇ ਉਥੇ ਰਹਿਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ । ਭਦੌੜ ਦੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਰੜਕਦਾ ਸੀ ਪਰ ਕੁੱਝ ਕਰਨ ਤੀ ਅਸਮਰਥ ਸਨ । ਸੰਨ 2002 ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਹੋਂਦ ਚ ਆ ਗਈ “ ਉਸਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵੀ ਉਸੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸੀ । ਇਹ ਵਿਚਾਰ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੇ ਮਨੀਂ ਵਸ ਗਿਆ ਹੁਣ ਮੌਕਾ ਹੈ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਵੇ ਤੇ ਛਪੜ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਲਿਆ ਕੇ ਆਬਾਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਉਜਾੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਉਥੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣਾ ਧਮਕਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ । ਪਰ ਰਜਵਾੜਸ਼ਾਹੀ ਦਾ ਗਰੂਰ ਤੇ ਰਾਜਸੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖਾਸਾ ਨਹੀਂ ਤਿਆਗਿਆ । ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਸਾਲਾਂ ਬੱਧੀ ਆਪਣੇ ਰੈਣ – ਵਸੇਰੇ ਬਣਾ ਕੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਰਸੇ ਨੂੰ ਖੰਗਾਲਿਆ ਤੇ ਮੂੰਹ ਤੋੜ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ । ਉਸ ਜੱਦੋ – ਜਹਿਦਾ ਵਿੱਚ ਟਰੈਕਟਰ ਟੁੱਟੇ , ਮੁਕੱਦਮੇ ਚੱਲੇ , ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੋਏ ਦੋਹਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੜੱਤਣਾ ਵਧੀਆਂ ਆਖਿਰ ਸਮਝੌਤੇ ਰਾਹੀਂ ਮਸਲਾ ਸੁਲਝਾਇਆ ਗਿਆ । ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਵਿੱਚ ਕਿਧਰੇ ਕੋਈ ਅੰਦਰਾਜ਼ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜੋ ਇਹ ਸਬੂਤ ਬਣਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਇਹ ਛੱਪੜ ਤੇ ਆਵੇ ਕਿਸ ਦੇ ਹਨ ? ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਣੇ ਇਹ ਛੱਪੜ ਤੇ ਆਵੇ ਤੇ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਗੀ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜ਼ਮੀਰ ?
It is a long established fact that a reader will be distracted by the readable content of a page when looking at its layout. The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution of letters, as opposed to using ‘Content here, content here’, making it look like readable English. Many desktop publishing packages and web page editors now use Lorem Ipsum as their default model text, and a search for ‘lorem ipsum’ will uncover many web sites still in their infancy.
It is a long established fact that a reader will be distracted by the readable content of a page when looking at its layout. The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution of letters, as opposed to using ‘Content here, content here’, making it look like readable English. Many desktop publishing packages and web page editors now use Lorem Ipsum as their default model text, and a search for ‘lorem ipsum’ will uncover many web sites still in their infancy.
The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution of letters, as opposed to using ‘Content here, content here’, making
The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution of letters, as opposed to using ‘Content here, content here’, making it look like readable English. Many desktop publishing packages and web page editors now use Lorem Ipsum as their default model text, and a search for ‘lorem ipsum’ will uncover many web sites still in their infancy.
It is a long established fact that a reader will be distracted by the readable content of a page when looking at its layout. The point of using Lorem Ipsum is that it has a more-or-less normal distribution
Copyright BlazeThemes. 2023
